شرکت ها بر اساس قانون تجارت بخشی از سود سالانه را ناشی از فروش محصولات یا خدمات نزد خود حفظ می کنند و موظف هستند از حداقل 10 درصد تا 100 درصد سود سالانه را بین سهامداران تقسیم کنند. یعنی ممکن است تنها همان حداقل 10 درصد را بین سهامداران تقسیم نمایند.
باقیمانده سود سالانه که به آن سود انباشته گفته می شود، در حسابی به همین نام در صورت های مالی شرکت ثبت می شود.
مفهوم افزایش سرمایه از محل سود انباشته
اکنون اگر باقیمانده سود سالانه مناسب و قابل توجه باشد، شرکت می تواند افزایش سرمایه خود را از همین محل انجام دهد، تا بتواند منابع جدید مورد نیاز شرکت را تامین کند.
در این روش نیازی نیست سهامداران شرکت هزینه ای برای خرید حق تقدم سهام پرداخت کنند. به همین دلیل به افزایش تعداد سهام ناشی از افزایش سرمایه به این روش، سهام جایزه هم گفته می شود.
باید توجه داشت که در این روش، به همان میزانی که تعداد سهام شرکت افزایش پیدا می کند، قیمت سهام هم به همان نسبت کاهش پیدا می کند.
بنابراین نه درصد مالکیت سهامداران تغییر می کند و نه میزان دارایی آن ها.
محاسبه قیمت جدید سهم
برای مثال اگر قیمت پایانی هر سهم در آخرین روز معاملاتی قبل از افزایش سرمایه 3000 ریال و درصد افزایش سرمایه 50 درصد باشد، طبق فرمول زیر قیمت جدید هر سهم بدست می آید:
درصد افزایش سرمایه / 100 = A
قیمت جدید سهم = 1 + A / قیمت پایانی قبل افزایش سرمایه
50 / 100 = 0/5
3000 / 1 + 0/5 = 2000
در اینجا درصد افزایش سرمایه یعنی 50% را تقسیم بر 100 کردیم که عدد 0/5 بدست آمد. اکنون این عدد را به اضافه 1 می کنیم که عدد 1/5 بدست می آید. حالا باید قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی قبل از افزایش سرمایه، یعنی 3000 ریال را تقسیم بر عدد 1/5 کنیم. که عدد 2000 ریال بدست می آید که قیمت جدید هر سهم بعد از افزایش سرمایه به روش سود انباشته است.
بنابراین اگر 100 سهم 3000 ریالی قبل از افزایش سرمایه داشتیم، اکنون 150 سهم 2000 ریالی داریم. که در واقع هیچ فرقی از لحاظ ارزش ریالی ندارند و هر دو برابر با 300 هزار ریال هستند.