شرکت ها بر اساس قانون تجارت بخشی از سود سالانه را ناشی از فروش محصولات یا خدمات نزد خود حفظ می کنند و موظف هستند از حداقل ۱۰ درصد تا ۱۰۰ درصد سود سالانه را بین سهامداران تقسیم کنند. یعنی ممکن است تنها همان حداقل ۱۰ درصد را بین سهامداران تقسیم نمایند.
باقیمانده سود سالانه که به آن سود انباشته گفته می شود، در حسابی به همین نام در صورت های مالی شرکت ثبت می شود.
مفهوم افزایش سرمایه از محل سود انباشته
اکنون اگر باقیمانده سود سالانه مناسب و قابل توجه باشد، شرکت می تواند افزایش سرمایه خود را از همین محل انجام دهد، تا بتواند منابع جدید مورد نیاز شرکت را تامین کند.
در این روش نیازی نیست سهامداران شرکت هزینه ای برای خرید حق تقدم سهام پرداخت کنند. به همین دلیل به افزایش تعداد سهام ناشی از افزایش سرمایه به این روش، سهام جایزه هم گفته می شود.
باید توجه داشت که در این روش، به همان میزانی که تعداد سهام شرکت افزایش پیدا می کند، قیمت سهام هم به همان نسبت کاهش پیدا می کند.
بنابراین نه درصد مالکیت سهامداران تغییر می کند و نه میزان دارایی آن ها.
محاسبه قیمت جدید سهم
برای مثال اگر قیمت پایانی هر سهم در آخرین روز معاملاتی قبل از افزایش سرمایه ۳۰۰۰ ریال و درصد افزایش سرمایه ۵۰ درصد باشد، طبق فرمول زیر قیمت جدید هر سهم بدست می آید:
در اینجا درصد افزایش سرمایه یعنی ۵۰% را تقسیم بر ۱۰۰ کردیم که عدد ۰/۵ بدست آمد. اکنون این عدد را به اضافه ۱ می کنیم که عدد ۱/۵ بدست می آید. حالا باید قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی قبل از افزایش سرمایه، یعنی ۳۰۰۰ ریال را تقسیم بر عدد ۱/۵ کنیم. که عدد ۲۰۰۰ ریال بدست می آید که قیمت جدید هر سهم بعد از افزایش سرمایه به روش سود انباشته است.
بنابراین اگر ۱۰۰ سهم ۳۰۰۰ ریالی قبل از افزایش سرمایه داشتیم، اکنون ۱۵۰ سهم ۲۰۰۰ ریالی داریم. که در واقع هیچ فرقی از لحاظ ارزش ریالی ندارند و هر دو برابر با ۳۰۰ هزار ریال هستند.